Przewodnicy po Sandomierzu, przewodnik po Sandomierzu, wycieczka do Sandomierza, zabytki - Biuro Usług Przewodnickich Sandomierrz Travel
Sandomierz Travel - zabyti w okolicy Sandomierza
Zabytki okolice
Nie tylko Sandomierz urzeka pięknem zabytków. Zabytków jest mnóstwo również w okolicy Sandomierz. Ziemia Sandomierska jest doskonałym przykładem, jak kształtowała się Polskość. W okolicach Sandomierza każda z epok po sobie zostawiła pamiątkę. Na pięknej Ziemi Sandomierskiej mamy niezliczoną ilość zabytków: pałaców, dworków, kościołów i miasteczek.
Baranów Sandomierski - pałac na terenie województwa podkarpackiego, zabytek w okolicach Sandomierza - 39 kilometrów od Sandomierza. To z najcenniejszych zabytków Polski, renesansowy pałac, wzniesiony na miejscu pierwotnego zamku z 1135 roku. Obecny, buduje dla siebie wojewoda brzeski Andrzej Leszczyński w latach 1579-1602.
U schyłku siedemnastego wieku przebudowę skrzydła zachodniego na polecenie ówczesnego właściciela zamku Józefa Lubomirskiego, dokonuje prawdopodobnie architekt Tylman z Gameren (twórca m.in. zamku Krasińskich i kościoła Sakramentek w Warszawie). Pałac kolejno przechodził w ręce Sanguszków, Małachowskich, Potockich, Krasickich i wreszcie Dolańskich. W 1849 roku wyposażenie piętra i wnętrza uległo zniszczeniu w czasie pożaru. W 1898 roku zamek odrestaurowano dodając korytarz w północnym skrzydle i kaplicę na parterze. Pałac wzniesiony jest na planie prostokąta z czterema basztami na narożach i dziedzińcem arkadowym w środku. Fasada główna z wieżą wjazdową pośrodku zwieńczona attyką. Krużganek arkadowy - otaczający dziedziniec wewnętrzny z trzech stron - dwukondygnacyjny. W dolnej kondygnacji kolumny jońskie wsparte na postumentach zdobionych maszkaronami. W "sali tronowej" kartusz ze sceną mitologiczną. W baszcie północno-wschodniej dekoracja stiukowa z ok. 1640 roku, dzieło Giovanniego Battisty Falconiego. Pałac poważnie zniszczony podczas ostatniej wojny. Hitlerowcy i Rosjanie dołożyli się do ogółu zniszczeń. Pałac odbudowano po wojnie.
Koprzywnica - pierwsze wzmianki historyczne o osadzie wiążą się ze sprowadzeniem tu cystersów i założeniem opactwa w 1183 roku. W 1241 roku Koprzywnicę zniszczyli Tatarzy. Władysław Łokietek nadał osadzie prawa miejskie, które Koprzywnica utraciła w 1869 roku za udział w powstaniu styczniowym.
Kościół pocysterski pod wezwaniem św. Floriana, wzniesiony w 1 połowie trzynastego wieku wraz z klasztorem dla zakonu cystersów, osadzonych tu w 1183 roku. Murowany z ciosu i cegły. Romańskim z gotyckimi i barokowymi przebudowaniami. Trzynawowy z transeptem (nawą poprzeczną) i prostokątnie zamkniętym prezbiterium. Bazylikowy (wszystkie trzy nawy posiadają bezpośrednie oświetlenia, niższe boczne przez okna z jednej strony, wyższa od nich nawa środkowa ma światło z obu stron poprzez okna umieszczone nad dachami naw bocznych). W kościele bogate wyposażenie barokowe, ponadto liczne polichromie najstarsze z 14 wieku. Klasztor pocysterski - wzniesiony równocześnie z kościołem. Przebudowany i rozszerzony w 15, 16 i 17 wieku. Do dni dzisiejszych z pierwotnego założenia zachowało się jedynie skrzydło wschodnie i to z przebudowanym piętrem. W kondygnacji przyziemia zachował się piękny kapitularz o sklepieniu żebrowym, wspartym na dwu kolumnach o bogatych roślinnych kapitelach. Zworniki sklepienne - dekorowane. Do kapitularza przylega dawny karcer klasztorny z zachowanymi napisami wyskrobanymi na murze.
Klimontów - miasto założone zostało w 1604 roku przez Jana Zbigniewa Ossolińskiego. Zniszczony w czasie działań wojennych w 1945 roku. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Józefa - fundowany w 1640 roku przez Kanclerza Wielkiego Koronnego Jerzego Ossolińskiego i wzniesiony przez architekta Wawrzyńca Senesa w stylu barokowym.
Jeszcze przed ukończeniem został częściowo zniszczony przez Szwedów. W 1737 roku ukończono kopułę, a w 1779 roku fasadę i wieżę. Wzniesiony na planie elipsy z obejściem dookoła. Od strony wschodniej prostokątnie zamknięte prezbiterium. Z zewnątrz, w bogato rozczłonkowanej bryle kościoła, szczególną uwagę należy zwrócić na wschodnią wczesnobarokową fasadę (od prezbiterium) oraz na bardzo bogatą, późnobarokową od strony zachodniej. Wnętrze obejścia otwarte na nawę wysokimi półkoliście zamkniętymi arkadami. Nad nimi prostokątne otwory empor z balustradami późnobarokowymi, z rokokowymi wazonami. W filarach wpuszczone kolumny - spełniające funkcję dekoracyjną. Kościół podominikański pod wezwaniem Marii Panny i św. Jacka, fundowany przez Jana Zbigniewa Ossolińskiego w 1613 roku, a ukończony wraz z klasztorem w 1620 roku. Renesansowy, w typie dość powszechnie spotykanych na terenie kielecczyzny i lubelskiego kościołów o silnych jeszcze tradycjach gotyckich. Uwidacznia się to zarówno w wysmukłej bryle, jej wydłużonych proporcjach, wielobocznie zamkniętym prezbiterium, jak i w samej dekoracji wnętrza, gdzie wykonano w stiuku żebra, spełniające już tylko funkcję zdobniczą. Portal renesansowy z kolumnami, festonami owoców i herbem Topór (przy przedsionku) portal główny (w przedsionku) z datą 1620, portal wczesnobarokowy (przy zakrystii) Wyposażenie pochodzi w większości z 17 i 18 wieku. Na uwagę zasługuje szesnastowieczny obraz bizantyjski na blasze przedstawiający Madonnę, według tradycji trofeum wojenne Ossolińskiego, przywiezione z Moskwy.
Opatów - wzmiankowany już w 1189 roku. Początkowo zapewne własność klasztoru benedyktynów, później do 1232 roku zapewne cystersów. W Opatowie krzyżowały się drogi z Wielkopolski i Pomorza na Ruś i z Krakowa na Litwę. Sprzedany w 1514 roku Krzysztofowi Szydłowieckiemu, który w latach 1520-30 opasuje miasto murami obronnymi z 4 bramami, zaprowadza wodociągi wykonane przez burmistrza Wacława Morawę.
Miasto przechodzi kolejno na właśność tarnowskich, Ostrorogów, Radziwiłłów, Wiśniowieckich, Sanguszków, Lubomirskich i Potockich. Niszczone przez pożary w latach 1502, 1551, 1751, 1834, 1849. Na zdjęciu kolegiata p.w. św. Marcina, kościół wzniesiony w drugiej połowie dwunastego wieku. Częściowo przebudowany w drugiej połowie piętnastego wieku oraz po zniszczeniu przez Tatarów w 1502 roku. Kościół murowany z ciosów piaskowca, romański z uzupełnieniami i szczegółami gotyckimi, renesansowymi i barokowymi. Wzniesiony na planie krzyża łacińskiego, korpus trójnawowy z transeptem (nawa poprzeczną) i prezbiterium na planie kwadratu. Na przedłużeniu naw bocznych od strony fasady 2 wieże, a po stronie przeciwnej 2 absydy we wschodniej ścianie transeptu. Nawy boczne otwarte na główną arkadami wspartymi o filarach z romańskimi gzymsami o rytej dekoracji geometryczne i roślinnej. Najstarszą zachowaną polichromią jest scena Ukrzyżowania, gotycka z 1470-80 roku w kapitularzu na zewnętrznej ścianie wieży. Całe wnętrze kościoła pokryte polichromią barokową z 18 wieku. Między innymi sceny przedstawiające bitwy, Na Psim Polu, pod Grunwaldem i pod Wiedniem. Jeden z najcenniejszych zabytków plastyki renesansowej w Polsce to seria nagrobków Szydłowieckich. Na cokole długa płaskorzeźba i grawerowana płyta brązowa ze sławnym tzw. lamentem Opatowskim - wielofigurową sceną przestawiającą rozpacz dworu na wieść o śmierci kanclerza. Na lewym brzegu Opatówki, w Starym Opatowie, wśród drzew stoi kościół Bernardynów. Kościół pierwotny wzniesiony w dwunastym wieku. W 1451 objęty przez bernardynów. Wówczas to wzniesiono nowy kościół oraz klasztor - fundowane przez Jana Tarłę. Kościół przebudowano gruntownie w latach 1751-65, co nadało mu charakter późnobarokowy. Fotografie dzięki uprzejmości Urzędu Miasta i Gminy w Opatowie.
Zamek "Krzyżtopór" - obronna rezydencja Krzysztofa Ossolińskiego wojewody sandomierskiego, zbudowana została w pierwszej połowie siedemnastego wieku. Około 1627 roku wzniesiono fortyfikacje bastionowe, a w latach 1631-44 pałac w obrębie obwarowań. Za twórcę zamku uchodzi włoski budowniczy Wawrzyniec Senes. Ogromny manierystyczny zamek zbudowano według skomplikowanego programu architektonicznego.
O jego wspaniałości i symbolicznym znaczeniu poszczególnych elementów krążyły legendy. Budowla miała mieć tyle okien ile dni w roku, pokoi - ile tygodni, sal - ile miesięcy, wież - ile kwartałów. Sala jadalna miała kryształowy strop - akwarium, a w stajniach były marmurowe żłoby i lustra. Krótkotrwała świetność rezydencji skończyła się w okresie "potopu" szwedzkiego, zamek, w znacznym stopniu zdewastowany, stanowił później kolejno własność Kalinowskich, Morstinów, Paców, Sołtyków, Łempickich i Orsettich. Był częściowo zamieszkiwany do 1770 roku. Ostatecznie popadł w ruinę w czasie Konfederacji Barskiej. Obecnie jest to imponująca ruina bastionowej twierdzy założonej na planie regularnego pięcioboku, wewnątrz której zachowały się w pełnej wysokości mury pałacu i skrzydeł obrzeżnych. Całość zbudowana jest z kamienia, niegdyś tynkowana; zachowały się fragmenty tynków zarówno na murach zewnętrznych, jak i na ścianach wewnętrznych. W architektonicznej dekoracji bramy zwracają uwagę dwie ogromne płaskorzeźby kamienne, przedstawiające herbowy Topór Ossolińskich i Krzyż - emblematy te stanowią swoisty rebus, z którego powstała nazwa zamku "Krzyż-topór".
Zabytki okolice
U schyłku siedemnastego wieku przebudowę skrzydła zachodniego na polecenie ówczesnego właściciela zamku Józefa Lubomirskiego, dokonuje prawdopodobnie architekt Tylman z Gameren (twórca m.in. zamku Krasińskich i kościoła Sakramentek w Warszawie). Pałac kolejno przechodził w ręce Sanguszków, Małachowskich, Potockich, Krasickich i wreszcie Dolańskich. W 1849 roku wyposażenie piętra i wnętrza uległo zniszczeniu w czasie pożaru. W 1898 roku zamek odrestaurowano dodając korytarz w północnym skrzydle i kaplicę na parterze. Pałac wzniesiony jest na planie prostokąta z czterema basztami na narożach i dziedzińcem arkadowym w środku. Fasada główna z wieżą wjazdową pośrodku zwieńczona attyką. Krużganek arkadowy - otaczający dziedziniec wewnętrzny z trzech stron - dwukondygnacyjny. W dolnej kondygnacji kolumny jońskie wsparte na postumentach zdobionych maszkaronami. W "sali tronowej" kartusz ze sceną mitologiczną. W baszcie północno-wschodniej dekoracja stiukowa z ok. 1640 roku, dzieło Giovanniego Battisty Falconiego. Pałac poważnie zniszczony podczas ostatniej wojny. Hitlerowcy i Rosjanie dołożyli się do ogółu zniszczeń. Pałac odbudowano po wojnie.
Koprzywnica - pierwsze wzmianki historyczne o osadzie wiążą się ze sprowadzeniem tu cystersów i założeniem opactwa w 1183 roku. W 1241 roku Koprzywnicę zniszczyli Tatarzy. Władysław Łokietek nadał osadzie prawa miejskie, które Koprzywnica utraciła w 1869 roku za udział w powstaniu styczniowym.
Klimontów - miasto założone zostało w 1604 roku przez Jana Zbigniewa Ossolińskiego. Zniszczony w czasie działań wojennych w 1945 roku. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Józefa - fundowany w 1640 roku przez Kanclerza Wielkiego Koronnego Jerzego Ossolińskiego i wzniesiony przez architekta Wawrzyńca Senesa w stylu barokowym. 
Miasto przechodzi kolejno na właśność tarnowskich, Ostrorogów, Radziwiłłów, Wiśniowieckich, Sanguszków, Lubomirskich i Potockich. Niszczone przez pożary w latach 1502, 1551, 1751, 1834, 1849. Na zdjęciu kolegiata p.w. św. Marcina, kościół wzniesiony w drugiej połowie dwunastego wieku. Częściowo przebudowany w drugiej połowie piętnastego wieku oraz po zniszczeniu przez Tatarów w 1502 roku. Kościół murowany z ciosów piaskowca, romański z uzupełnieniami i szczegółami gotyckimi, renesansowymi i barokowymi. Wzniesiony na planie krzyża łacińskiego, korpus trójnawowy z transeptem (nawa poprzeczną) i prezbiterium na planie kwadratu. Na przedłużeniu naw bocznych od strony fasady 2 wieże, a po stronie przeciwnej 2 absydy we wschodniej ścianie transeptu. Nawy boczne otwarte na główną arkadami wspartymi o filarach z romańskimi gzymsami o rytej dekoracji geometryczne i roślinnej. Najstarszą zachowaną polichromią jest scena Ukrzyżowania, gotycka z 1470-80 roku w kapitularzu na zewnętrznej ścianie wieży. Całe wnętrze kościoła pokryte polichromią barokową z 18 wieku. Między innymi sceny przedstawiające bitwy, Na Psim Polu, pod Grunwaldem i pod Wiedniem. Jeden z najcenniejszych zabytków plastyki renesansowej w Polsce to seria nagrobków Szydłowieckich. Na cokole długa płaskorzeźba i grawerowana płyta brązowa ze sławnym tzw. lamentem Opatowskim - wielofigurową sceną przestawiającą rozpacz dworu na wieść o śmierci kanclerza. Na lewym brzegu Opatówki, w Starym Opatowie, wśród drzew stoi kościół Bernardynów. Kościół pierwotny wzniesiony w dwunastym wieku. W 1451 objęty przez bernardynów. Wówczas to wzniesiono nowy kościół oraz klasztor - fundowane przez Jana Tarłę. Kościół przebudowano gruntownie w latach 1751-65, co nadało mu charakter późnobarokowy. Fotografie dzięki uprzejmości Urzędu Miasta i Gminy w Opatowie.
O jego wspaniałości i symbolicznym znaczeniu poszczególnych elementów krążyły legendy. Budowla miała mieć tyle okien ile dni w roku, pokoi - ile tygodni, sal - ile miesięcy, wież - ile kwartałów. Sala jadalna miała kryształowy strop - akwarium, a w stajniach były marmurowe żłoby i lustra. Krótkotrwała świetność rezydencji skończyła się w okresie "potopu" szwedzkiego, zamek, w znacznym stopniu zdewastowany, stanowił później kolejno własność Kalinowskich, Morstinów, Paców, Sołtyków, Łempickich i Orsettich. Był częściowo zamieszkiwany do 1770 roku. Ostatecznie popadł w ruinę w czasie Konfederacji Barskiej. Obecnie jest to imponująca ruina bastionowej twierdzy założonej na planie regularnego pięcioboku, wewnątrz której zachowały się w pełnej wysokości mury pałacu i skrzydeł obrzeżnych. Całość zbudowana jest z kamienia, niegdyś tynkowana; zachowały się fragmenty tynków zarówno na murach zewnętrznych, jak i na ścianach wewnętrznych. W architektonicznej dekoracji bramy zwracają uwagę dwie ogromne płaskorzeźby kamienne, przedstawiające herbowy Topór Ossolińskich i Krzyż - emblematy te stanowią swoisty rebus, z którego powstała nazwa zamku "Krzyż-topór".
